Tien jaar geleden kwam de dertienjarige Daniël bij een verkeersongeluk om het leven. Hij droeg al een donorcodicil, zo jong als hij was. Tijdens de TransplantERENndag hoort zijn vader voor het eerst hoe dankbaar getransplanteerden zijn voor het geschenk dat zij hebben gekregen.
Om de twee jaar, voor het eerst in 1998, organiseert de Stichting Transplantatie Nu! (STN) een dag waarop getransplanteerden hun dankbaarheid uiten. Nabestaanden van de orgaandonoren hopen op deze dag te horen hoe het leven van de ontvangers veranderde. De TransplantERENdag leeft enorm, de Domkerk in Utrecht is op 28 mei 2006 helemaal vol. Iedereen luistert aandachtig naar het gemengde koor Bellissimo uit Heemskerk, dat in zijn liederen zowel vreugde als dankbaarheid en verdriet vertolkt. De verhalen van nabestaanden en getransplanteerden geven een gevoel van grote saamhorigheid.
Drie vrienden
'Wie zijn codicil invult is een held' en 'Daniël leeft voort in hen die zijn organen kregen.' Brugpiepers waren het nog, in 1996 toen hun vriendje Daniël op weg naar school dodelijk verongelukte. Nu zijn het volwassen mannen, die samen met Fokke Jan Blom, de vader van Daniel, terugkijken op die droevige dagen. Het is muisstil in de Domkerk en sommigen pinken een traantje weg als de film 'Drie vrienden' wordt gedraaid' waaraan zij destijds meewerkten. Voorlichters van de STN gebruiken deze film nog steeds bij de gastlessen die zij aan leerlingen van middelbare scholen aanbieden. 'Een half jaar voor zijn dood hoorde Daniël op school over orgaantransplantatie', vertelt Blom. 'Uit eigen beweging ging hij naar de huisarts voor een codicil. Het was Daniëls wens en dat maakte de keuze voor ons ouders gemakkelijker om met orgaandonatie in te stemmen.' Blom stond aanvankelijk niet te springen om al dat verdriet van tien jaar geleden weer op te rakelen. Maar nu hij, voor het eerst, mensen ontmoet van wie het leven veranderd is door het geschenk dat zij ontvingen, is hij erg trots op zijn zoon.
Laksheid
'Hoe komt het toch dat zoveel Nederlanders geen formulier voor orgaandonatie invullen', vraagt gastspreker Roger van Boxtel zich af. Hij is directeur van zorgverzekeraar Menzis, maar in de jaren negentig zette hij zich als Tweede Kamerlid en minister voor D66 in voor een goed registratiesysteem. Van Boxtel geeft zelf antwoord op de vraag: 'De moeilijkheid is dat zoveel mensen geen keuze maken. Vijf miljoen mensen hebben zich tot nu toe laten registreren, acht miljoen niet. Een wijziging van de Wet op de Orgaandonatie haalde het niet. Intensieve campagne voor meer orgaandonoren heeft weliswaar achtduizend nieuwe registraties opgeleverd, maar, zoals u weet, zal dat nauwelijks extra organen opleveren.' Op dit moment wachten 1400 mensen op een orgaan. Van Boxtel: 'Het probleem is niet dat mensen een keuze maken tegen donorschap, het probleem is dat zoveel mensen géén keuze maken. Dat kan komen door laksheid, angst, of omdat men denkt dat orgaandonatie tegen de wil van God zou zijn.' Van Boxtel pleit daarom voor meer voorlichting om mensen tot een bewuste keuze te brengen, te beginnen op scholen.
Kring van licht
Een aantal jonggetransplanteerden steekt kaarsen aan voor 'de kring van licht'. Hierbij sprekenze om beurten hun gedachten uit in zelfgemaakte gedichten. Samantha Godwin leest haar gedicht voor in het Nederlands en in het Engels, zodat haar Amerikaanse grootouders die bij de plechtigheid aanwezig zijn, het ook kunnen verstaan. Sam, met zijn drie jaar de jongste aanwezige, is het springlevende bewijs hoe een transplantatie iemands leven kan veranderen. Hij kreeg in België op het nippertje een nieuwe lever. Sam rent zo nu en dan door de kerk en is ook verder hoorbaar aanwezig. Wat een vreugde voor zijn moeder Natasja om dit vroeger doodzieke manneke zo levenslustig te zien rondhollen. Maarten Koeman zorgt voor de vrolijke noot tijdens deze bijeenkomst. Cystic fibrosis (taaislijmsiekte) maakte een longtransplantatie noodzakelijk. Het wachten duurde lang en om zijn vrouw en zichzelf wat afleiding te bezorgen vroeg hij het Amstelhotel of ze een nachtje mochten logeren. Dat viel natuurlijk buiten zijn budget, maar het hotel bood hen de overnachting aan. 'En wat dacht je? Net op de geplande datum kreeg ik een oproep voor transplantatie. De logeerpartij moest dus een aantal maanden worden uitgesteld.'
Geef mij je hand
Geef mij ze allebei
Handen om te geven
Planten een nieuw leven
Heel dichtbij
Geef mij je hand
‘k voel de warmte rondom mij
met je hart gegeven
komt ’t wonder even
Heel dichtbij
Geef mij je hand
‘k zie je gezicht voor mij
samen het beleven
zo ben ik heel even
dichterbij.
Bron: Wisselwerking augustus 2006
Tekst: Lies Hoekstra
Fotos: Björn van Empel
